Атопичен дерматитис е хронична (долготрајна) болест на кожата.
Зборот „дерматитис“ значи воспаление на кожата, а ,,атопичен“ се однесува на група на болести кои се наследни и често се јавуваат заедно со други болести, вклучувајќи астма и алергии. Неуродерматитис е појава на црвенило и сува кожа, придружена со силно чешање, повремено рани во погодените области, предизвикани од гребење.
Црвенило, влажење, формирање на кора на лицето, скалпот, нозете и рацете и во пределот на пелената се главните симптоми на болеста во првите неколку месеци од животот. Атопичен дерматитис најчесто ги погодува децата и младите, но може да продолжи и во поодмината возраст. Во повеќето случаи, постојат периоди кога симптомите на болеста се влошуваат , наречени периоди на егзацербација или избувнување, проследени со периоди кога истите се намалуваат или целосно исчезнуваат, наречени периоди на ремисија. На рана возраст, децата најчесто ја „надраснуваат“оваа состојба и најчесто станува збор за алергија на храна, иако нивната кожа често останува сува и чувствителна. Најчесто тоа е алергија на агруми (портокал, мандарини, лимони), конзерванси во виршлите, паштети, сувомеснати производи, понекогаш на свинско и пилешко месо, како и од јајце. Алергија може да се појави и на некои детергенти кои се користат за перење алишта, а особено на омекнувачите.
Епидемиологија
Атопичен дерматитис има висока застапеност, односно околу 2% од вкупното население страда од атопичен дерматитис. Тоа е болест која ги погодува најчесто децата и младите луѓе.
Фактори на ризик
Изложеноста на надразнувачи (детергенти, омекнувачи, сапуни…) може да ги влоши симптомите, како и сушењето на кожата, изложеноста на вода, температурните промени и стресот.
Знаци и симптоми
Симптомите варираат од личност до личност. Најчести симптоми се чешање на кожата, красти зад ушите и осип на образите, рацете и стапалата. Кај атопичен дерматитис важен фактор е чешањето на кожата , бидејќи гребењето и триењето го влошуваат воспалението на кожата карактеристично за оваа болест. Начинот на кој атопичниот дерматитис влијае на кожата може да се разликува по различни форми на пруритус или доколку е присутна и инфекција на кожата. Некои луѓе имаат црвена, топла кожа бидејќи имунолошкиот систем на кожата е силно активиран. Други развиваат леплива и ронлива кожа како резултат на постојано гребење и триење. Оваа состојба се нарекува лихенификација( лишаи). Некои луѓе развиваат пеги или мали подигнати испакнатини на кожата, кои може да оштетат со чешање и да станат шугасти и инфицирани. Овие состојби може да се најдат и кај луѓе без атопичен дерматитис или кај оние со други видови на кожни заболувања. Атопичен дерматитис може да влијае и на кожата околу очите, очните капаци, веѓите и трепките. Гребењето и триењето на пределот околу очите може да предизвика промена на изгледот на кожата. Некои луѓе со атопичен дерматитис развиваат дополнителен слој на кожа наречен атопичен набор или набор на Дени-Морган. Други луѓе имаат хиперпигментација на очните капаци, што значи дека кожата на нивните очни капаци потемнува од воспаление или висока температура (алергиски сјај). Обоените веѓи и трепки се исто така може да резултира со чешање, гребење и триење. Кожата на лице со атопичен дерматитис губи премногу влага од епидермалниот слој, кожата станува многу сува, а одбранбената способност се намалува. Покрај тоа, кожата на пациентот е многу чувствителна на појава на инфекции, како што се стафилококни и стрептококни инфекции на кожата и брадавици, херпес симплекс и мекотел контагиозум (кожно нарушување предизвикано од вируси).
Дијагностичка процедура
Дијагнозата првично се заснова на кожни манифестации. Лекарот треба да ги испита раните за да отфрли други можни причини. Може да се направи биопсија на лезијата на кожата, но не е секогаш потребна за да се постави дијагноза. Подложноста е генетска, но нарушувањата се предизвикани од различни нарушувања. Пациентите често имаат покачени нивоа на еозинофили и алергиски IgE антитела, но причината за тоа е непозната.
Третман
Консултирајте се со вашиот лекар за дијагнозата на атопичен дерматитис, бидејќи може да биде тешко да се разликува од другите кожни заболувања. Третманот треба да го води лекар. Целта на третманот е да се намалат и елиминираат симптомите. Третманот може да варира во зависност од изгледот (степенот) на раните (акутни рани кои течат, суви топли рани или хронични суви затворени рани), бидејќи секоја од нив се третира различно. Детската егзема обично станува поблага со возраста и често исчезнува по 3 или 4 години. Атопичен дерматитис често успешно се лекува дома. Третманот е дизајниран врз основа на хроничната природа на болеста. Сè што ги влошува симптомите треба да се избегнува секогаш кога е можно, вклучително и сите алергени на храна и надразнувачи на околината, како што се волна и синтетика. Сувата кожа често ја влошува состојбата, па затоа треба да се намалат капењето и употребата на сапун. Температурните промени и стресот може да предизвикаат потење и промени во крвните садови на кожата, што исто така ја влошува состојбата. Ако избегнувањето на надразнувачи не ги намали симптомите, третманот може да се примени на локализирани области на кожата (локално). Локализираниот третман на рани што течат може да вклучува смирувачки лосиони, благи сапуни или влажни облоги. Благите лосиони против чешање или локални стероиди (топични кортикостероиди со мала јачина) можат да ги смират помалку акутните области или сувите лушпести рани. Хроничните адхезии може да се третираат со масла или креми кои содржат состојки од катран,пантенол, локални стероиди, состојки кои ја подмачкуваат или омекнуваат кожата или други состојки. При силно изразени и потешки симптоми може лекарот да препорача и системски кортикостероиди за да се намали воспалението во некои тешки случаи. Доколку забележите дека состојбата се влошила по конзумирање на одредена храна, прекинете ја таа храна на одредено време, а потоа воведете ја повторно по неколку недели. Ако симптомите настануваат како резултат од употеба на детергенти, исплакнете ги алиштата двапати за подобро да го измиете детергентот и дефинитивно избегнувајте омекнувач при перење на детски алишта.
Превенција
Нема специфична превенција, но може да ви помогне:
– Избегнувајте гребење или триење секогаш кога е можно
– Заштитете ја кожата од прекумерна влага, надразнувачи, вештачка облека
– Одржувајте ладна, стабилна температура и постојано ниво на влажност
– Ограничете ја изложеноста на прашина, чад од цигари, полен и животински првут
– Препознајте и ограничете го емоционалниот стрес
Летото е сезона кога има многу сонце, што им помага на овие пациенти, особено морето, а промените се изложени на воздухот. Секоја промена на климата, одење на море или планина е добра за овие пациенти. Во однос на одржувањето на кожата, најчесто туширајте се со млака вода и по можност без гелови или креми за туширање. Кога се капете, не ставајте пена или шампон во кадата, бидејќи тоа дополнително ќе ја исуши кожата. Добро е да ставите само неколку капки маслиново масло во кадата, со што на кожата ќе и ја дадете потребната маснотија.
После туширање или капење негувајте ја кожата со креми и масти кои содржат пантенол, рибино масло кое е богат извор на витамин А и Д, маслиново масло, но не содржат пафеми и вештачки бои.